Χορεύοντας με τους λύκους
Μια αγαπημένη οικογένεια

Της Κοραλίας Τιμοθέου*

• Σε ποιο σχολείο φοιτούν οι λύκοι;
• Στο λύκειο.

Το διάβασα πριν από μερικά χρόνια σε κάποια ιστοσελίδα και μου έκανε εντύπωση γιατί πέρα από το χιούμορ, το ανέκδοτο κρύβει μια τεράστια αλήθεια: η παρατήρηση ζώων και ιδιαίτερα των λύκων μπορεί να μας διδάξει πολλά.

Παρακολουθώντας προσεκτικά τις κοινωνίες και τη συμπεριφορά των λύκων, βιολόγοι, ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι* συμπέραναν ότι το μυστηριώδες αυτό πλάσμα είναι το κοντινότερο στον άνθρωπο, όσον αφορά τον τρόπο σκέψης και οργάνωσης αλλά και τον συναισθηματικό του κόσμο.

Ας φοιτήσουμε λοιπόν για λίγο στο σχολείο των λύκων, στο λύκειο.

Η οικογένεια του λύκου μοιάζει πολύ με τη δική μας

Μια αγέλη είναι κατά κανόνα μια βιολογική οικογένεια τουλάχιστον τριών γενεών. Υπάρχουν οι παππούδες που είναι οι πρώην ηγέτες της αγέλης, οι γονείς - το κυρίαρχο ζεύγος, τα παιδιά, θείοι και θείες, ξαδέλφια και – καθόλου σπάνια - εγγόνια. Υπάρχουν παραλλαγές, εξαιρέσεις, σχίσματα και υιοθεσίες αλλά η συνήθης εικόνα είναι κάπως έτσι.

Οι λύκοι είναι στοργικοί, αυταρχικοί αλλά δίκαιοι, συμπονετικοί, χωραταζτήδες, εξαιρετικοί δάσκαλοι. Έννοιες όπως η ηθική, η υπευθυνότητα, η αγάπη, δεν είναι αποκλειστικά δικό μας προνόμιο. Η καθημερινότητά τους αποτελείται από τελετουργικά τα οποία στοχεύουν στη συνεχή επικοινωνία και τη σύσφιξη των σχέσεων των μελών της αγέλης.

Συγκυριαρχία

Επικεφαλής της αγέλης είναι πάντα το κυρίαρχο ζευγάρι: αρσενικό και θηλυκό. Είναι συνήθως δυο πολύ διαφορετικές προσωπικότητες που αλληλοσυμπληρώνονται. Αν και κατά κύριο λόγο συναποφασίζουν, όταν διαφωνούν, ανάλογα με τη φύση του θέματος, τον τελικό λόγο τον έχει ο πιο έμπειρος στη συγκεκριμένη περίπτωση: κάποτε ο ένας και κάποτε η άλλη. Ποιος είπε ότι αρχηγός πρέπει να είναι πάντα ο ίδιος; Οι λύκοι αναγνωρίζουν πότε το ταίρι τους είναι, εκ φύσεως και εξ εμπειρίας, καταλληλότερο να αποφασίσει σε κάποιο ζήτημα. Αυτό κι αν είναι ωριμότητα.

 Πρακτικοί αισθηματίες

Το ζευγάρι μένει μαζί εφ’ όρου ζωής. Αποφασίζουν μαζί, κυνηγούν μαζί, κοιμούνται πλάι πλάι και μοιράζονται την ευθύνη της ανατροφής των μικρών τους. Περιποιούνται ο ένας τον άλλο χαϊδεύοντας και καθαρίζοντας τη γούνα του ή της συντρόφου τους, φέρνοντας δώρα (κόκκαλα ή μικρά θηράματα), πειράζοντας το ταίρι τους. Σε περίπτωση που ένας εκ των δύο χηρέψει, παρατηρείται το εξής εκπληκτικό. Ο ή η σύντροφος περνά μια σύντομη περίοδο πένθους, που χαρακτηρίζεται από πολύωρα μακρόσυρτα ουρλιαχτά, συνήθως στο σημείο της απώλειας. Αυτό μπορεί να διαρκέσει μέρες. Στη συνέχεια το αποβιώσαν μέλος αντικαθίσταται και η ζωή συνεχίζεται.

Δεν είναι όλες οι ώρες οι ίδιες

Τα κουτάβια είναι ο αγαπημένος και πολύτιμος θησαυρός της αγέλης και τυγχάνουν της ανάλογης μεταχείρισης. Οι γονείς αφιερώνουν αρκετό χρόνο παίζοντας μαζί τους: δαγκώματα, πειράγματα, κυνηγητά, τσουλήθρες, πλατσουρίσματα. Στις εικονικές μάχες, που είναι φυσικά μέρος του παιχνιδιού, γονείς και παππούδες αφήνουν τα μικρά να κερδίζουν, καλλιεργώντας τους έτσι το αίσθημα της αυτοεκτίμησης και της αισιοδοξίας. Η μέθοδος διαπαιδαγώγησης είναι η εξής: δεν τους απαγορεύουν τίποτα αλλά τους αφήνουν να δοκιμάσουν τα όρια τους και να μάθουν τις δυνατότητές τους και τις συνέπειες των πράξεων τους. Έτσι τα λυκόπουλα μαθαίνουν πολύ γρήγορα τι εστί αποδεκτή συμπεριφορά και τι όχι, τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν. Φυσικά ως καλοί γονείς, όταν τα μικρά παρεκτρέπονται, τα επαναφέρουν αυστηρά στην τάξη. Γονείς, θείοι και θείες, παππούδες, γιαγιάδες και μεγαλύτερα αδέλφια συνεργάζονται στην ανατροφή των μικρών κρατώντας κοινή γραμμή.

Όταν τα παιδιά φτάσουν σε ηλικία αναπαραγωγής, συνήθως ζευγαρώνουν με λύκους από άλλη αγέλη και ξεκινούν τη δική τους. Έτσι αποφεύγονται οι αιμομιξίες.

Τιμή στην τρίτη ηλικία

Η αγέλη φροντίζει με τρυφερότητα τα γηραιότερα μέλη της. Τα προμηθεύει με τροφή και δεν τα εγκαταλείπει ποτέ. Σε περίπτωση ασθένειας, πάντοτε κάποιο από τα υγιή μέλη μένει μαζί τους και τους φροντίζει. Έχουν καταγραφεί λύκοι ακόμα και να ξερνούν τροφή για να ταΐσουν έναν ηλικιωμένο συγγενή.

Όλοι οι καλοί χωράνε

Ο κάθε λύκος, ανάλογα με την ηλικία, τις γνώσεις και τις ικανότητές του έχει τη θέση του στην αγέλη και χαίρει σεβασμού. Οι λύκοι μαθαίνουν από νωρίς τα δυνατά τους σημεία και παρεμβαίνουν όπου είναι γι’ αυτούς φυσικό. Οι κυνηγοί, κυνηγούν. Τα πιο δυνατά μέλη, ανοίγουν δρόμο μέσα στο χιόνι. Κάποιοι είναι εξαιρετικοί δάσκαλοι και μπέιμπι σίτερ.

Η ευημερία της αγέλης επικεντρώνεται στην αναγνώριση του κοινού καλού, στην αδιάλειπτη επικοινωνία και στην ισχυρή καθοδήγηση.

* www.koraliatimotheou.com, Η σοφία των λύκων,  Έλι Ράντινγκερ.
Επισκεφθείτε το ελληνικό καταφύγιο του λύκου και της αρκούδας στο Νυμφαίο www.arcturos.gr