Σειρήνες

 Της Κοραλίας Τιμοθέου*

Κάπου εκεί, στο Τυρρηνικό πέλαγος, στο στενό της Μεσσήνης, μεταξύ Σικελίας και Καλαβρίας,  στη νήσο Ανθεμόεσσα, ο Οδυσσέας συναντά τις Σειρήνες. Μετά από προτροπή της Κίρκης, που είναι θεά και ξέρει κατιτίς παραπάνω, διατάζει τους συντρόφους του να βουλώσουν τα αυτιά τους με κερί και να δέσουν τον ίδιο στο κατάρτι, ώστε όταν ακούσει το τραγούδι τους να μη παρασυρθεί από την γοητεία τους και να σπεύσει κοντά τους με κίνδυνο της ζωής του.

Γιατί είναι τόσο γλυκό και συνάμα τόσο επικίνδυνο το τραγούδι των Σειρήνων;

Τι θα μπορούσε να ακούσει ο Οδυσσέας το τόσο δελεαστικό που να βάλει σε κίνδυνο τον ίδιο, το ταξίδι του και τη ζωή όπως την ξέρει;

Μήπως εκείνη η φωνούλα που λέει μέσα του:

• Παράτα τα όλα και άραξε ρε φίλε!
• Σταμάτα να θαλασσοδέρνεσαι και δέσε λιμάνι. Οπουδήποτε!
• Πάψε να βασανίζεσαι και δώσε τέλος στην περιπλάνηση. Πήγαινε πίσω στην Κίρκη - που είναι και κοντά!

Αλίμονο…

«Όλους τους ξέμπαρκους τους τρώει το σαράκι κι όσοι ταξίδεψαν ζηλεύουν την Ιθάκη.»

Μιλτιάδης Πασχαλίδης , 1998

Όταν είμαστε κουρασμένοι, αποκαρδιωμένοι, υπό πίεση, σε ασταθείς ρυθμούς και περίπλοκες καταστάσεις αποζητούμε το απλό, το γνώριμο, το ήρεμο λιμάνι. Και αυτό είναι πράγματι θεμιτό, ευεργετικό, όμορφο, αλλά και αποδεκτό.

Από την άλλη, όταν έχουμε ρουτινιάσει, βαρεθεί και μπουχτίσει μέσα στη σταλούρα του λιμανιού, όταν η ατμόσφαιρα έχει γίνει αποπνιχτική, τότε δεν βλέπουμε την ώρα να σαλπάρουμε. Ίσως για ένα σύντομο ταξίδι μετ’ επιστροφής, ίσως για μια μακροχρόνια περιπλάνηση με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, ίσως για κάποιο άλλο - εξωτικό ή μη - λιμάνι. Αυτό το αίσθημα όμως μάθαμε να το καταπιέζουμε. Αυτό το μπαρκάρισμα το έχουμε στιγματίσει.

• «Δεν άντεξε»
• «Τα παράτησε»
• «Λιποτάχτησε»

Αυτό το σαλπάρισμα – που το αποκαλούμε και «σαλτάρισμα» -  και που πολλοί το χρειαζόμαστε σε κάποια φάση ή φάσεις της ζωής μας, το φοβόμαστε, το ντρεπόμαστε, το θεωρούμε αποτυχία. Το αναβάλλουμε μέχρι εσχάτων ή και για πάντα.

Κι όμως είναι τόσο φυσιολογικό!

Μια καριέρα, είκοσι χρόνων, δεν είναι φυσικό – για κάποιους έστω - να καταντήσει αγγαρεία; Ποιος είπε ότι η δουλειά που διάλεξες στα εικοσιπέντε σου πρέπει σώνει και καλά να σε ικανοποιεί και στα σαράντα πέντε σου; Ίσως είναι πιο παράλογο παρά φυσιολογικό. Η φασολάδα είναι το αγαπημένο μου φαγητό. Όμως σίγουρα θα τρελαινόμουν αν έτρωγα κάθε μέρα φασολάδα και μάλιστα με καμία προοπτική αλλαγής στο μενού, ενώ ξέρω ότι έχω τόσες επιλογές!

Το ίδιο συμβαίνει και με την οικογένεια, τη συμβίωση, το σπίτι, τις παρέες και τις συνήθειες μας. Για πολλούς από μας (40% - ανεπιβεβαίωτη πηγή), η ποικιλία και οι εναλλαγές είναι τόσο απαραίτητες όσο και το οξυγόνο. Τις θέλουμε, τις χρειαζόμαστε αλλά αρνούμαστε να το παραδεχτούμε. Διότι φοβόμαστε τις συνέπειες. Τείνουμε να αντιστεκόμαστε στις φυσιολογικές αλλαγές που εσωτερικά μας συμβαίνουν και δεν τις εξωτερικεύουμε. Φοβόμαστε ότι θα προκαλέσουμε αναστάτωση στους οικείους μας. Μα για τους μισούς σχεδόν από εμάς, η αναστάτωση έχει θετικό πρόσημο και η δίψα για αλλαγή είναι μέσα στο αίμα μας. Σίγουρα κάποιες κοινωνικές δομές ενδέχεται να τρίξουν αν επιτρέψουμε στην αλλαγή να εκδηλωθεί ελεύθερα. Μπορεί ωστόσο να επανατοποθετηθούν σε απλούστερες και στερεότερες βάσεις, πιο ειλικρινείς και πιο ρεαλιστικές.

Αν, ως κοινωνία, την αναγνωρίζαμε και τη στηρίζαμε, μια ενδιάμεση αλλαγή πορείας, θα μπορούσε να είναι καθολικά αποδεκτό ορόσημο στη ζωή του ανθρώπου, ως σημείο αναγέννησης. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο μάθησης, ενδυνάμωσης, ανασύνταξης και επανεκκίνησης - σε κάποιες  κοινωνίες είναι ήδη κανόνας.

Αλλάζω μέρα με τη μέρα. Το γνωρίζω από την όψη - κοιτάζοντας το πρόσωπό μου στον καθρέφτη - αλλά και από την κόψη του μυαλού μου - παρακολουθώντας τις αλλαγές στις σκέψεις, τις ιδεολογίες, τις προτεραιότητές μου. Σε γενικές γραμμές εξελίσσομαι, αλλά κάποιες φορές παλινδρομώ. Κάνω πισωγυρίσματα, άλλοτε για να επαναπροσδιορίσω και άλλοτε για να επιβεβαιώσω τη διαδρομή μου. Και λοιπόν; Μπορεί να φαίνεται ότι κάνω «λάθη» αλλά ίσως να πρόκειται για απολύτως αναγκαίες ανασυγκροτήσεις. Μπορεί να φαίνεται ότι έχω «προβλήματα» αλλά ίσως δεν είναι τίποτε άλλο παρά γρίφοι που καλούμαι να λύσω, πιθανότητες που δύναμαι να εξερευνήσω, δυνατότητες που περιμένουν να τις αξιοποιήσω.

Η λεγόμενη «κρίση μέσης ηλικίας» ίσως δεν είναι κρίση - απότομη όξυνση ενός προβλήματος -

αλλά αναβάθμιση της κρίσης, της νοητικής ενέργειας που οδηγεί σε μια απόφαση ή επιλογή.

Δεν ξέρω… Ίσως! Το αφήνω στην κρίση σας.

*www.koraliatimotheou.com