Μινιμαλιστικό ζην

Της Κοραλίας Τιμοθέου

Η τέχνη του ελάχιστου, του λιτού. 

Κοιτάζω γύρω-γύρω στο σπίτι. Εντοπίζω το πιο ακατάστατο μέρος. Μπορεί να είναι ένα δωμάτιο, ένα ντουλάπι, ένα συρτάρι. Για μένα είναι το πάνω συρτάρι της κουζίνας, δίπλα στο ψυγείο. Και λοιπόν;

Παρατηρήσεις* έδειξαν ότι τα ακατάστατα μέρη του σπιτιού ή του χώρου εργασίας μας αντικατοπτρίζουν «ακατάστατες» περιοχές του μυαλού μας και δεικνύουν εσωτερικές αντιφάσεις.  Τακτοποιώντας τους χώρους στους οποίους ζούμε και εργαζόμαστε βοηθούμε τη σκέψη μας να ηρεμίσει και να ξεκαθαρίσει. Γιατί; Διότι πέραν του ότι η ακαταστασία είναι κουραστικό φορτίο στις ζωές μας, εξυπηρετεί κάποιο σκοπό: είναι η «χωματερή» όπου πετάμε όλα όσα δεν έχουμε χρόνο, διάθεση ή σθένος να τακτοποιήσουμε, όπως ακριβώς πετάμε σε κάποια γωνιά του μυαλού μας αυτά που δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε και να ξεκαθαρίσουμε.  Έτσι το άτακτο συρτάρι συμβολίζει το μέρος του μυαλού όπου άτακτες σκέψεις αφήνονται με την ελπίδα ότι θα «τακτοποιηθούν» από μόνες τους.  Δυστυχώς τα ξωτικά δεν τακτοποιούν ούτε συρτάρια, ούτε μυαλά. Αυτό πρέπει να το κάνουμε αυτοπροσώπως. 

Μια δεύτερη βόλτα στο σπίτι με την προσοχή στραμμένη στα αντικείμενα του χώρου: μπιμπελό, κουζινικά, ρούχα, βιβλία, τρόφιμα. Ποια δεν χρειάζομαι; Ποια δεν θέλω; Ποια δεν θα έπρεπε να είναι εδώ; Στην ερώτηση τι χρειάζομαι και τι όχι δεν ενδιαφέρομαι μόνο για το χρηστικό. Πολλές φορές χρειάζομαι κάτι που με κάνει να νιώθω όμορφα: ένα βάζο με λουλούδια, ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα μπολ με βότσαλα από την παραλία της Σαντορίνης. Ποια ρούχα χαίρομαι να φορώ; Ποια όχι; Ένα παραφορτωμένο σπίτι, ντουλάπι, συρτάρι μπερδεύει και κουράζει. Δημιουργεί φλυαρία και συνήθως κρύβει τον φόβο της στέρησης. Ρούχα που έχουμε χρόνια να φορέσουμε αλλά τα κρατάμε μήπως και κάποτε μας χρειαστούν και δεν τα έχουμε. Τρόφιμα που λήγουν ή χαλούν και τα πετάμε αλλά τα στοιβάξαμε μήπως και….  Βιβλία που διαβάσαμε πριν είκοσι χρόνια και τα λατρέψαμε αλλά ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν θα τα ξανανοίξουμε ποτέ (παραδέχομαι ενοχή). 

Το μινιμαλιστικό ζην δεν υποστηρίζει την αποποίηση των υλικών αγαθών και την ασκητική ζωή με τα άκρως απαραίτητα. Η φιλοσοφία του είναι η αποσυμφόρηση και η εστίαση σε αυτά που χρειαζόμαστε είτε για πρακτικούς είτε για συναισθηματικούς σκοπούς. Ξεφορτωνόμαστε λοιπόν ό,τι δεν επιθυμούμε να είναι στον χώρο μας. Αυτό μας δίνει την αίσθηση της απλότητας και της ελευθερίας. Ταυτόχρονα, μέσω κάποιου φιλανθρωπικού ιδρύματος, προσφέρουμε σε συνανθρώπους μας αντικείμενα που γι’ αυτούς ίσως να είναι απαραίτητα. Είναι βέβαια απόλυτα λογικό και θεμιτό ότι καθώς μεγαλώνουμε, αλλάζουμε και χρειαζόμαστε διαφορετικά πράγματα στη ζωή μας. Ο λιτός βίος μάς βοηθά να ανανεώνουμε εύκολα τους χώρους και τις ζωές μας αφού δεν συσσωρεύουμε σαβούρα και αχρείαστα πράγματα.  

Μακροπρόθεσμα η μινιμαλιστική ζωή είναι οικονομική για την τσέπη μας. Μας αποτρέπει από το να αγοράζουμε και να στοιβάζουμε ασταμάτητα. Μας βοηθά να είμαστε πιο ειλικρινείς με τον εαυτό μας και πιο ευθείς με τους άλλους, γιατί ενώ μπορούμε εύκολα να χωθούμε πίσω από βουνά μπιμπελό, ρούχα, βιβλία, τρόφιμα, δεν μπορούμε να κρυφτούμε πίσω από κάτι μικρό, λιτό ή ανύπαρκτο.  Όσο κι αν φαίνεται παράλογο, η μινιμαλιστική ζωή γίνεται σιγά σιγά φιλοσοφία σε όλα τα επίπεδα. Μας βοηθά να γίνουμε λιτοί και απέριττοι στις επιλογές μας, στον τρόπο ζωής μας, στα θέλω μας.

Ενώ η διαρκής αίσθηση του ανικανοποίητου είναι αντίθετη προς τη φιλοσοφία του μινιμαλισμού, ο μινιμαλισμός δεν μειώνει ποιοτικά τις προσδοκίες μας αλλά τις περιορίζει ποσοτικά σε ό,τι είναι πραγματικά σημαντικό για μας. Μας βοηθά εν τέλει να είμαστε ικανοποιημένοι με ψηλή ποιότητα στις ουσιώδεις πτυχές της ζωής μας αλλά με λιγότερες ενεργοβόρες απαιτήσεις προς τυχαίες κατευθύνσεις. Στόχος δεν είναι να θέλουμε λιγότερα αλλά μάλλον περισσότερα σε λιγότερους τομείς, τους σημαντικούς. 

Για την οργάνωση της ημέρας μας, ο μινιμαλισμός έχει να εισηγηθεί τα εξής:

• Καθορισμός των προτεραιοτήτων μας (με εργαλεία όπως τη μέθοδο Eisenhower).
• Ομαδοποίηση δραστηριοτήτων όπου υπάρχουν συνέργειες (είτε γεωγραφικές είτε ανά είδος δραστηριότητας).
• Περιορισμός των (προβλέψιμων) περισπασμών.
• Προγραμματισμός κενού χρόνου ανάμεσα σε δραστηριότητες για ανασυγκρότηση και ξεκούραση.
• Αποφυγή αχρείαστων δραστηριοτήτων.

Ένας από τους λόγους που όταν ταξιδεύουμε νιώθουμε ελεύθεροι και ανέμελοι είναι και οι (συνήθως) λιτές αποσκευές μας, το ελαφρύ μας φορτίο τόσο σε αντικείμενα όσο και σε ευθύνες. «Η ζωή είναι ένα ταξίδι. Ταξιδέψτε ανάλαφρα» Hugo Boss. 

* Πηγές: 1. https://www.minimalism.co, 2. Christie Marie Sheldon - Clearing Clutter