Χορεύοντας με τους λύκους
Ηγεσία

Της Κοραλίας Τιμοθέου*

Λύκειο  - το σχολείο των λύκων.

Η παρατήρηση της φύσης γενικά και του αγέρωχου τετράποδου ειδικά μας διδάσκει πολλά για τον εαυτό μας – για το είδος μας.

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική. Είναι να μην τρελαίνεσαι μ’ αυτήν;

Η λέξη λύκειο προέρχεται από το αρχαίο «λύκειον», το γυμναστήριο που βρισκόταν δίπλα στο ναό του Λυκείου Απόλλωνα στην Αθήνα. Εκεί σύχναζαν πολλοί φιλόσοφοι και εκεί βρισκόταν η Περιπατητική σχολή όπου δίδασκε ο Αριστοτέλης τους μαθητές του.

Το προσωνύμιο του Απόλλωνα «Λύκειος» δεν ετυμολογείται με σιγουριά. Μία από τις εκδοχές (αν και όχι η επικρατέστερη) καταλήγει στο εν λόγω τετράποδο, δηλαδή Λύκειος από τον λύκο.

Ας δούμε λοιπόν τι έχει να μας διδάξει το λύκειο.

Μιας αγέλης λύκων ηγείται το κυρίαρχο ζευγάρι: αρσενικό και θηλυκό.

Κυριαρχία - Η κυριαρχία πηγάζει από μέσα

Η κυριαρχία τους ουδέποτε βασίζεται στην αυταρχικότητα, την ισοπέδωση και την επιθετικότητα. Είναι συνυφασμένη με βουβό κύρος και υπευθυνότητα.

Της αγέλης δεν ηγείται αναγκαστικά ο πιο μεγαλόσωμος, ο πιο δυνατός ή ο πιο θαρραλέος λύκος. Οι σημαντικότερες παράμετροι είναι η πείρα και η πειθώ, η διανοητική δεινότητα και η κοινωνική ευφυΐα.

Οι κυρίαρχοι λύκοι δεν έχουν την ανάγκη να επιβάλλονται διαρκώς. Είναι αποδεκτοί από τα μέλη της αγέλης τους διότι εκ φύσεως αποπνέουν σεβασμό. Μια ματιά, ένα γρύλισμα ή το φράξιμο του δρόμου είναι συνήθως αρκετά για να συνετίσουν ένα απειθάρχητο μέλος.

Ανάλογα με τις συνθήκες, της ομάδας μπορεί να ηγηθούν προσωρινά και άλλα μέλη, ανάλογα με τις ικανότητές τους. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει αμφισβήτηση του μόνιμου ηγέτη.

Διαρκής στόχος του ηγέτη της αγέλης είναι η ευχάριστη και αρμονική διαβίωση, η συνοχή και η αίσθηση του συνανήκειν.

Υπευθυνότητα - Ο ηγέτης δεν είναι απλά και μόνο τσαμπουκάς

Οι ηγέτες της αγέλης υποφέρουν από άγχος. Στα κόπρανά τους βρέθηκε* μια γλυκοκορτικοειδής ορμόνη που εκκρίνεται σε περιπτώσεις χρόνιου στρες, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της αγέλης είχαν σαφώς χαμηλότερα επίπεδα. Παρατήρηση* των λύκων ηγετών έδειξε ότι το ανοσοποιητικό και το αναπαραγωγικό τους σύστημα εξασθενούν γρηγορότερα και ότι έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής. Είναι λοιπόν προς το συμφέρον τους να διατηρούν την αρμονία και την ηρεμία στην αγέλη και να επιλύουν γρήγορα προβλήματα και προστριβές. Αυτό το επιτυγχάνουν θέτοντας σαφή όρια, χρησιμοποιώντας τελετουργικά και έχοντας ένα μελετημένο και ακριβές πλαίσιο δράσης.

Στις σπάνιες περιπτώσεις που η κυριαρχία εξασφαλίζεται με βίαιο τρόπο, ανατρέποντας, δηλαδή, τον/την προκάτοχο του/της, ο νέος ηγέτης ή ηγέτιδα υιοθετεί τους απογόνους και λοιπούς συγγενείς του εκτοπισμένου πρώην ηγέτη και τους μεγαλώνει σαν δικά του/της παιδιά.

Ποσόστωση - αχρείαστη

Στις οικογένειες των λύκων δεν υπάρχει η ανάγκη για γυναικεία ποσόστωση.

Ενώ οι περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονται από το κυρίαρχο ζευγάρι από κοινού, σε περίπτωση αμφιβολίας, οι δύο ηγέτες γνωρίζουν πολύ καλά ποιανού η κρίση είναι καταλληλότερη και την ακολουθούν χωρίς κανένα πρόβλημα. Καταγράφοντας τις περιπτώσεις στις οποίες αποφασίζει το αρσενικό ή το θηλυκό ξεχωριστά, οι παρατηρητές* επιβεβαίωσαν ελαφρό προβάδισμα στην ηγεσία του θηλυκού. Στο κυνήγι, για παράδειγμα, το τελικό χτύπημα στο θήραμα το δίνουν από κοινού το κυρίαρχο αρσενικό και θηλυκό ενώ την απόφαση για το πού και τι θα κυνηγήσουν την λαμβάνει το θηλυκό. Το κυρίαρχο αρσενικό, ως οικογενειάρχης, τρώει συνήθως τελευταίο.

Στην ιστορία, υπάρχει μια ιδιαίτερη σχέση μεταξύ λύκαινας και ηγεσίας. Σύμφωνα με τις λαϊκές παραδόσεις το γένος του Μογγόλου ηγέτη Τζένγκις Χαν κατάγεται από λύκαινα. Οι Ρωμαίοι αποδίδουν την ίδρυση της πόλης τους στην αυτοθυσία μιας λύκαινας. Σύμφωνα με ένα άλλο μύθο, η Λητώ, μητέρα της Αρτέμιδος και του Απόλλωνα, μεταμορφώθηκε σε λύκαινα, αναζητώντας τη «χώρα των λύκων», τη Λυκία, για να γλυτώσει από το μένος της Ήρας.

Συνέχεια – η ηγεσία διδάσκεται από τα γεννοφάσκια

Συχνά τα παιδιά και κυρίως οι κόρες του κυρίαρχου ζευγαριού διαδέχονται τους γονείς τους στην αρχηγία της αγέλης αφού η ηγεσία είναι κάτι που διδάσκονται από κουτάβια. Αυτό δεν είναι όμως απαραίτητο. Η φύση προίκισε τους λύκους με την ικανότητα να ξέρουν ενστικτωδώς σε ποιον να εμπιστευτούν την αρχηγία.

Σε περιπτώσεις που η αναπαραγωγική ικανότητα της ηγέτιδας είναι για οποιοδήποτε λόγο μειωμένη, το κυρίαρχο αρσενικό ζευγαρώνει και με άλλες λύκαινες της αγέλης, προκειμένου να διασφαλιστεί η επιβίωση της οικογένειας. Σε καμία περίπτωση όμως δεν παρατά το ταίρι του και όλες οι λύκαινες μεγαλώνουν τα μικρά τους από κοινού.

* www.koraliatimotheou.com, Η σοφία των λύκων,  Έλι Ράντινγκερ.
Επισκεφθείτε το ελληνικό καταφύγιο του λύκου και της αρκούδας στο Νυμφαίο www.arcturos.gr