ΑΡΘΡΑ
Σπίτια για καλή εντύπωση ή για ελεύθερη έκφραση;
Της Κοραλίας Τιμοθέου*
Όταν ήμουν μικρή, δεν υπήρχε τίποτα συναρπαστικότερο από το να τρυπώνω στην κατάκλειστη σαλοτραπεζαρία της γιαγιάς μου και μέσα στο μισοσκόταδο να εξερευνώ ντουλάπια και συρτάρια με θαμπά κρύσταλλα, μαυρισμένα ασημικά και ξεθωριασμένες φωτογραφίες.
Η όμορφη και χαρούμενη ακαταστασία που κυριαρχούσε στο υπόλοιπο σπίτι δεν είχε καμιά θέση στο «επίσημο» δωμάτιο του σπιτιού. Ήταν σαν «ιερό». Άβατο. Μεγαλώνοντας δεν μπορούσα να αντιληφθώ γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι κατοικούσαν στα 2/3 του σπιτιού τους ενώ ένα αρκετά μεγάλο τμήμα του σπιτιού έμενε κλειδαμπαρωμένο 360 μέρες το χρόνο περιμένοντας μέσα στο σκοτάδι για «εκείνη» την άλλη περίσταση, «εκείνη» την άλλη ημέρα, «εκείνους» τους άλλους καλεσμένους.
Στις μεγαλουπόλεις από την άλλη, λόγω χώρου και κόστους, δεν υφίσταται τέτοιο θέμα. Ωστόσο και πάλι φτιάχνουμε τα σπίτια μας 100% για εμάς; Με βάση τις προτιμήσεις και την προσωπικότητά μας; Αξιοποιούμε κάθε εκατοστό στο έπακρο; Τα χρησιμοποιούμε για καλή εντύπωση ή για ελεύθερη έκφραση;
Το σπίτι είχε τη δική του ιστορία
Κάποιος την έγραψε στον τοίχο με μπογιά
Αφήνοντας κατά μέρος κριτήρια όπως περιοχή, τετραγωνικά, κόστος γης, οικοδομής και επίπλων, το κάθε σπίτι έχει πολλά να πει για εμάς ως ιδιοκτήτες ή κατοίκους του αλλά και για το πώς νιώθουμε μέσα σ’ αυτό. Ακολουθούν πέντε βασικά συστατικά ενός γνήσιου σπιτιού:
Αποσυμφόρηση
Μικρό ή μεγάλο, με πολλούς ή λίγους αποθηκευτικούς χώρους, ένα σπίτι μπορεί να αποπνέει ηρεμία ή σύγχυση, γαλήνη ή άγχος, ανάλογα με το πόσο βαρυφορτωμένο ή λιτό είναι. Η δραστηριότητα της αποσυμφόρησης μας επιτρέπει να ξεφορτωθούμε όσα είναι περιττά ή κουραστικά για τα μέλη της οικογένειας. Ότι δεν αγαπούμε ή δεν είναι απαραίτητο, φεύγει. Πάει σε άλλον ιδιοκτήτη. Αφήνει χώρο για ηρεμία και ανανέωση. Αυτό κάνει τη ζωή πιο απλή στο συγύρισμα, στο καθάρισμα, στο μάτι και στο μυαλό.
Και εγένετο φως
Ποδηλατώντας στη γειτονιά μου, οποιαδήποτε μέρα ή ώρα, παρατηρώ πως τα περισσότερα παράθυρα είναι κλειστά. Τι παράξενο που είμαστε τόσο μίζεροι και καταθλιπτικοί! Που δεν γνωρίζουμε τους γείτονές μας. Που δεν ξέρουμε τι καιρό κάνει έξω και πρέπει να το ψάξουμε στο κινητό μας. Μερικά λεπτά για να ανοίξουμε τα παντζούρια – τουλάχιστον ενόσω είμαστε εντός – ίσως είναι καλή επένδυση χρόνου.
Ευελιξία
Ζούμε στο σπίτι μας ή ζούμε για το σπίτι μας. Η διαφορά είναι στον καναπέ! Με μικρά παιδιά στο σπίτι, με κατοικίδια, με φίλους που αγαπούν το κόκκινο κρασί, με τη γιαγιά να λύνει σταυρόλεξα με ένα εξίσου ηλικιωμένο στυλό, ο καναπές κινδυνεύει! Έξυπνη κίνηση: οικονομικός καναπές ισούται με καθόλου στεναχώρια, λιγότερα έξοδα, ευκολότερη ανανέωση και ευκαιρία εκμοντερνισμού στα δέκα χρόνια που θα τον πετάξουμε χωρίς πολλή σκέψη και θα πάρουμε καινούριο.
Ασφάλεια
Πολλοί από εμάς ή τους φίλους και γνωστούς μας έχουμε ζήσει κάποια διάρρηξη ή έστω απόπειρα. Η παραβίαση του προσωπικού μας χώρου είναι συνήθως η μεγαλύτερη απώλεια. Αξίζει να ασχοληθούμε με την ασφάλεια του σπιτιού στο σύνολό του, δημιουργώντας παράλληλα χώρους όπου το κάθε μέλος της οικογένειας ξεχωριστά μπορεί, αν θέλει, να απομονωθεί και να «αποσυμπιεστεί».
Ελεύθερη έκφραση
Αν το σπίτι μας αποτελεί το καταφύγιό μας, το σημείο αναφοράς μας, το μέρος όπου εκφραζόμαστε, δεν χρειάζεται αυστηρούς κανόνες. Τα παιδιά κυρίως, μέσω της ελευθερίας και της υπευθυνότητας να διαχειρίζονται το χώρο τους (το δωμάτιό τους ή μια γωνιά του δωματίου που μοιράζονται) αισθάνονται ασφάλεια και ικανοποίηση. Έπειτα η δημιουργικότητα του καθενός εκφράζεται με πολύ διαφορετικούς τρόπους. Ίσως έτσι γλιτώσουν και οι δημόσιοι χώροι από τα γκράφιτι!
Θαμμένοι μέσα στα σπίτια μας, με τα παράθυρα μανταλωμένα, με τις κουρτίνες τραβηγμένες και τα παντζούρια κλειστά έχουμε ξεχάσει ότι οι πρόγονοί μας είχαν φτιάξει τα σπίτια τους μόνο και μόνο για να προφυλαχτούν από τις καιρικές συνθήκες, τα άγρια ζώα και τα επικίνδυνα τρωκτικά. Για να κάνουν τη ζωή τους πιο ασφαλή και πιο άνετη και όχι για να την περάσουν ολόκληρη κρυμμένοι εκεί μέσα.
Λατρεύω τα σπίτια με τα ανοιχτά παράθυρα. Με το γιασεμί, το αγιόκλημα, τον βασιλικό και τον δυόσμο τις αυλές και τα μπαλκόνια. Με τους φεγγίτες. Με τα αναμμένα τζάκια. Τα σπίτια τα ελαφρώς ακατάστατα με τα έπιπλα λίγο φθαρμένα. Με λίγα και απλά στολίδια που έχουν το καθένα μια ιστορία και μια ανάμνηση. Που είναι ζωντανά. Που έχουν ψυχή και χαρακτήρα.