ΑΡΘΡΑ
Θρησκεία: η γέφυρα μεταξύ ανθρώπου και Θεού
Οι πρώτες μου λατρευτικές εμπειρίες ήταν στην εκκλησία της Παναγίας της Φανερωμένης, στην παλιά Λευκωσία, με την υπέροχη χορωδία του Τομπόλη. Μεγάλωσα με τις υπέροχες ψαλμωδίες στ’ αυτιά και βαθιά κατάνυξη στην ψυχή. Μετά η χορωδία διαλύθηκε και η θεία λειτουργία – στα παιδικά μου αυτιά – δέχτηκε ανεπανόρθωτο πλήγμα. Τόσο ώστε δεν είχα καν κίνητρο να την παρακολουθήσω πια.
Ως φοιτήτρια στο Λονδίνο, αναβίωσα τις παιδικές μου εμπειρίες στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας όπου σύχναζα τα Κυριακάτικα πρωινά και όπου χαλάρωνα τόσο πολύ ώστε συχνά πυκνά έριχνα και… κανέναν υπνάκο. Σαν στο σπίτι μου!
Όταν το καλοκαίρι του 1997 εργάστηκα για ένα δίμηνο στη Γένοβα της Ιταλίας, τρύπωσα κάποια στιγμή - από καθαρή περιέργεια και μόνο – σ’ έναν καθολικό ναό εν ώρα λειτουργίας. Μου άρεσε. Το κλίμα κατάνυξης ήταν έντονο και για μένα υπήρχε και το επιπρόσθετο κίνητρο της νέας ανακάλυψης. Με το περιορισμένο μου λατινο-ιταλικό λεξιλόγιο προσπαθούσα να συγκρατήσω λέξεις από τους ψαλμούς και τα λόγια του ιερέα, χάζευα τα βιτρό και τα λιγοστά αγάλματα και κυρίως μαγευόμουν από τους ήχους του εκκλησιαστικού οργάνου. Έγινα τακτική επισκέπτρια. Ανακάλυψα κι εγώ το αυτονόητο: ότι ο Θεός είναι ο ίδιος και είναι παντού. Ότι είναι υπερβολικά ανώριμο και αστείο να εστιαζόμαστε στις διαφορές μας αντί να επικεντρωνόμαστε σ’ αυτό που μας ενώνει: την ανάγκη μας να είμαστε όλοι παιδιά ενός μεγάλου πατέρα που μας αγαπά και μας φροντίζει, την ανακούφιση μας διαισθανόμενοι και μόνο την ύπαρξη του, τα συναισθηματικά οφέλη της επικοινωνίας μας. Στη Γένοβα απέκτησα λοιπόν άλλο ένα σπίτι: την εκκλησία του Santo Stefano κοντά στο παλιό λιμάνι.
Το 2001 επισκέφθηκα την Κίνα. Οι ναοί της Βουδιστικής λατρείας δεν έλειπαν φυσικά από το πρόγραμμά μου. Ο Βούδας δεν δήλωσε ποτέ θεός. Ωστόσο η τήρηση των διδαχών του εξελίχθηκε μέσα από τα χρόνια σε θρησκεία. Στους βουδιστικού ναούς, δεν αισθανόμουν τουρίστρια. Η καλοκάγαθη μορφή του αγάλματος του Βούδα μου φαινόταν τόσο καθησυχαστική και οικεία. Η ψαλμωδία θύμιζε βυζαντινή μουσική. Στην Κίνα μάλλον βρήκα ακόμα έναν μπαμπά!
Όσοι μελέτησαν θρησκείες όπως τον ινδουισμό, τον βραχμανισμό, αλλά και πολλές πρωτόγονες θρησκείες, θα συμφωνήσουν ότι οι βασικές αρχές είναι πάντα οι ίδιες: η αγάπη, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός στη ζωή. Αλλάζουν οι συνήθειες, τα έθιμα, οι μύθοι – η ιστορία ή το παραμύθι που βοηθά ένα λαό να κάνει τη θρησκεία μέρος της ζωή του από τα γεννοφάσκια του.
Πριν από μερικά χρόνια ένας σοφός άνθρωπος μου είπε «για να νιώσεις το Θεό μέσα σου χρειάζεται να κάνεις μόνο ένα βήμα. Να το ζητήσεις». Τόσο απλά.
Η εμπειρία μου λέει ότι η θρησκεία είναι εξαιρετικά βοηθητική για τον άνθρωπο. Τον στηρίζει, του δίνει ελπίδα, τον διδάσκει κάποιες βασικές αρχές αρμονικής συμβίωσης με τους συνανθρώπους του. Θεωρώ όμως πως αποτελεί μόνο ένα μεταβατικό στάδιο που μας υποστηρίζει μέχρι να βρούμε το Θεό μέσα μας. Ένα εργαλείο για να ξεκλειδώσουμε την καρδιά μας. Μια σχεδία για να φτάσουμε στην απέναντι όχθη. Όταν συμβεί αυτό δεν χρειαζόμαστε πλέον μεσάζοντες για να βιώσουμε το Θείο: την ανεξάντλητη ενέργεια της υπέρτατης αγάπης που είναι διαθέσιμη σε όλους. Τη φώτιση. Η επικοινωνία με τον Θεό αποκαθίσταται και είναι αδιάλειπτη. Κάθε μέρα, όλη μέρα. Πάντα και παντού. Η εσωτερική ηρεμία είναι τέτοια που δεν χωρά θρησκευτικές ή άλλες αντιπαλότητες. Κάθε προσπάθεια προσηλύτισης φαίνεται αστεία και ανούσια την ώρα που θα ήταν πολύ χρησιμότερη η ανταλλαγή ουσιαστικών εμπειριών, διδαχών και σοφίας που η κάθε θρησκεία και κουλτούρα έχει να προσφέρει. Γίνεται ο άνθρωπος αγωγός φωτός και καθίσταται έτσι ικανός να δώσει και να λάβει αγάπη χωρίς περιορισμούς, χωρίς εγωισμό και χωρίς λογοκρισία. Ο Χριστός γίνεται για μας τους Χριστιανούς, αυτό που ο ίδιος μας είπε ότι είναι: ο αδελφός μας. Ένας αδελφός στα τόσα εκατομμύρια. Ένας ώμος στον οποίο μπορούμε να γείρουμε για να κλάψουμε. Πρόθυμος να μας ακούσει χωρίς επικρίσεις και να μας στηρίξει χωρίς να ζητά κανένα αντάλλαγμα. Κάτι που μπορούμε να κάνουμε κι εμείς για το καθένα από τα υπόλοιπα επτά δισεκατομμύρια αδέλφια μας.
Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά.
Η θρησκεία δεν κάνει τον άνθρωπο.
Η αλήθεια είναι πολύ μεγάλη για να χωρέσει σε ένα μόνο δόγμα.
Ο Θεός δεν έχει υπηκοότητα, είναι πολίτης του κόσμου.
Δεν έχει διεύθυνση. Δεν χωρά στους τέσσερεις τοίχους ενός ναού.
Τον φιλοξενούν κάθε μέρα όλοι όσοι τον προσκαλέσουν στο σπίτι τους.