Η τέχνη του πολέμου… εν ειρήνη
Ελιγμοί

Της Κοραλίας Τιμοθέου*

Το πραγματικό του όνομα είναι Σουν Ου και είναι ο συγγραφέας της «τέχνης του πολέμου*» και εμπνευστής της θεωρίας των διεθνών σχέσεων. Περιγράφει τα απαραίτητα συστατικά ενός νικηφόρου ελιγμού, τόσο στον πόλεμο όσο και στη διεθνή διπλωματία.

Σε κάθε διπλωματική «μάχη», όπως και στον πόλεμο, οι ελιγμοί μπορεί να αποβούν σωτήριοι ή μοιραίοι.

Ο Σουν Τσου, δεξιοτέχνης στην παραστατικότητα των περιγραφών του και στη δημιουργία εικόνων, συμβουλεύει περί ελιγμών. Στις περιγραφές του χρησιμοποιεί τις δυνάμεις και τα στοιχεία της φύσης. Εκτός από την ομορφιά των εικόνων που κτίζει με τις λέξεις του, μας θυμίζει για ακόμη μια φορά, πως η φύση είναι απίστευτα δυνατή στην απλότητά της. Ότι το φυσικό είναι το φυσιολογικό. Ότι αν παρατηρήσουμε το περιβάλλον γύρω μας, αν αφουγκραστούμε και κατανοήσουμε τα σημάδια και αν ακολουθήσουμε τα ένστικτά μας, καθοδηγούμενοι από τα εκάστοτε δεδομένα, έχουμε εξασφαλίσει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία – σε ό,τι κάνουμε.

Πως ελίσσεσαι λοιπόν;

• Όταν προωθείσαι για επίθεση, να είσαι γρήγορος σαν τον άνεμο.
• Όταν πορεύεσαι, μεγαλοπρεπής σαν το δάσος.
• Όταν λεηλατείς, άγριος σαν τη φωτιά.
• Όταν αντιστέκεσαι, σταθερός σαν βουνό.
• Όταν κρύβεσαι, αόρατος σαν φάντασμα.
• Όταν πέφτεις, βροντερός σαν κεραυνός.

Τίποτα μην αφήνεις στη μετριότητα. Όλα στο μέγιστο ή καθόλου.

Ευθυγράμμιση

Σε όλα τα επίπεδα. Να κινούνται χιλιάδες σώματα ως ένα. Έτσι οι θαρραλέοι δεν προχωρούν μόνοι τους και οι άτολμοι δεν κάνουν πίσω.

• Επίλεξε να επιτεθείς όταν το ηθικό του αντιπάλου είναι χαμηλό.
• Να είσαι καχύποπτος. Να υποθέτεις πάντα ότι όλα είναι μια πλάνη.
• Μην πιέζεις μέχρις εσχάτων έναν απελπισμένο αντίπαλο. Ο απελπισμένος δεν φοβάται τίποτα.
• Χτύπα εκεί που πονά περισσότερο, προκάλεσε προβλήματα και σύγχυση στις τάξεις του αντιπάλου.
• Άλλαζε τακτική συχνά για να μπερδέψεις τον αντίπαλο.
• Έχε πάντα εναλλακτικές.
• Προσπάθησε να διχάσεις τον αντίπαλο.
• Στέρησε του αυτό που χρειάζεται περισσότερο.
• Για να είναι το πλάνο σου εφικτό, ο σχεδιασμός σου να λαμβάνει υπόψη τους ευνοϊκούς παράγοντες. Για να προφυλαχτείς από καταστροφή λάβε υπόψη τις πιο αντίξοες συνθήκες.
• Επίλεξε σημεία με καλή ορατότητα. Με τον ήλιο πίσω σου ώστε να τυφλώνει τον αντίπαλο.
• Ποτέ μην μάχεσαι έναν αντίπαλο που βρίσκεται σε ευνοϊκότερη θέση από σένα.
• Μην ξανοίγεσαι σε αχαρτογράφητο έδαφος. Η προέλαση χρειάζεται αναγνώριση και μελέτη.
• Εμπιστευτικές πληροφορίες για το τι συμβαίνει στις τάξεις του αντιπάλου, δεν μπορείς να εξαγάγεις απ’ έξω. Χρησιμοποίησε την κατασκοπεία. Μόνο οι εξυπνότεροι είναι κατάλληλοι για κατάσκοποι.
• Πρόσφερε ανταμοιβές που δεν προβλέπονται.
• Δώσε διαταγές που δεν βρίσκονται σε κανένα εγχειρίδιο.
• Λάβε δράση αν θα σε ωφελήσει. Ακύρωσε την αν τελικά δεν θα αποβεί σε όφελός σου.
• Μάθε να βλέπεις και να ερμηνεύεις τα σημάδια:
  • Εκεί όπου τα πουλιά τρέπονται σε φυγή ίσως να υπάρχει ενέδρα.
  • Εκεί όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά.
  • Σύννεφο σκόνης σημαίνει προέλαση.
  • Σπασμωδικές κινήσεις υποδηλώνουν φόβο.
  • Απειθαρχία θα πει ότι η ηγεσία του αντιπάλου είναι ανεπαρκής.
  • Πολλές και μεγάλες ανταμοιβές, ο αντίπαλος είναι απελπισμένος.
  • Πολλές και σκληρές τιμωρίες, έχει χάσει τον έλεγχο.
  • Διοικητής που στέλνει αντιφατικά μηνύματα στο στράτευμά του είναι ακατάλληλος για ηγεσία.
  • Αυτός που στερείται προνοητικότητας και υποτιμά τον αντίπαλο έχει ήδη ηττηθεί.
• Να ξέρεις να ψυχολογείς τους διπλωμάτες, τους απεσταλμένους του αντιπάλου. Αν παρουσιάζονται ταπεινοί, ο αντίπαλος θα επιτεθεί. Αν παρουσιάζονται δυναμικοί, θα υποχωρήσει. Αν ο αντίπαλος ζητά ανακωχή αλλά δεν βρίσκεται σε μεγάλη δυσχέρεια, τότε μπλοφάρει. Αν προωθεί όλες του τις δυνάμεις μαζί, τότε έχει ξεκάθαρο σχέδιο. Αν έχει μοιράσει τη δύναμη του σε μικρότερα τμήματα, προσπαθεί να σε ξεγελάσει. Αν ο αντίπαλος δεν έχει αδράξει μια εμφανή ευκαιρία, τότε είναι αποδυναμωμένος.

Πάνω απ’ όλα γνώριζε ότι στον πόλεμο και στη διπλωματία:

Τίποτα δεν είναι μόνιμο

Τίποτα δεν είναι σταθερό

Τίποτα δεν είναι εγγυημένο

Κανένα από τα πέντε στοιχεία της φύσης - μέταλλο, ξύλο, νερό, φωτιά και γη - δεν υπερισχύει μόνιμα έναντι των υπολοίπων. Οι ισορροπίες διαταράσσονται και διαμορφώνονται ανάλογα με τις συνθήκες. Κάποτε επικρατεί το ένα, κάποτε το άλλο.

Καμιά από τις τέσσερεις εποχές δεν διαρκεί για πάντα.

Κάποιες μέρες είναι μικρές και κάποιες μεγάλες. Όλες όμως σβήνουν για να ξαναγεννηθούν.

Ούτε η πανσέληνος ούτε η ασέληνος κρατούν για πάντα. Το φεγγάρι μεγαλώνει και μικραίνει, ακμάζει και παρακμάζει, γεμίζει και αδειάζει.

Καμιά μέρα δεν είναι ίδια με την προηγούμενη…

…κι εσύ είσαι εδώ, για να αδράξεις τη στιγμή. Να κάνεις τη διαφορά.

* www.koraliatimotheou.com, Sun Zi’s Art of War