Η εξέλιξη της ανθρώπινης αντίληψης

της Κοραλίας Τιμοθέου*

Σύμφωνα με τον Thich Nhat Hanh* τα τέσσερα εξελικτικά επίπεδα της ανθρώπινης αντίληψης έχουν ως εξής:

Επίπεδο 1: Ο Σύγχρονος άνθρωπος

Στο επίπεδο 1, βρίσκεται επί του παρόντος το 99% του πληθυσμού του πλανήτη. Ονομάζουμε αυτό το επίπεδο, στάδιο της «θυματοποίησης». Είναι το επίπεδο στο οποίο ενεργούμε βασισμένοι στα όσα η κοινωνία, η κουλτούρα, το εκπαιδευτικό σύστημα και οι κανόνες της ζωής μας επιτάσσουν. Στο επίπεδο 1, οι περισσότεροι βαδίζουμε στα «τυφλά», στον αυτόματο πιλότο. Περιοριζόμαστε από τις πεποιθήσεις μας: «πρέπει να βρεις μια αξιοπρεπή εργασία σε μεγάλη εταιρεία», «πρέπει να μπεις στο δημόσιο», «πρέπει να στείλεις τα παιδιά σου στο φροντιστήριο», «πρέπει μια ζωή να κάνεις οικονομίες, για να απολαύσεις τη ζωή μετά τα 65!» 

Γιατί το ονομάζουμε επίπεδο της «θυματοποίησης»;

Προγραμματίζουμε τους εγκεφάλους μας να πιστεύουν πράγματα τα οποία είναι εν πολλοίς αυθαίρετα και σίγουρα δεν είναι δυνατό να αποτελούν το βέλτιστο τρόπο ζωής για όλους μας. Για κάποιους ίσως ναι, για πολλούς όμως όχι. Το όνομα του επιπέδου 1 μας υπενθυμίζει ότι ο άνθρωπος πολλές φορές αισθάνεται θύμα των περιστάσεων. Νιώθει ότι τα γεγονότα τρέχουν γύρω του ερήμην του και ότι «το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον» (Πλάτωνας). Πιστεύει ότι δεν έχει έλεγχο πάνω στη ζωή του, στο μέλλον και, κατά συνέπεια, στη μοίρα του. Η ζωή έχει να προσφέρει πολύ περισσότερα από τραπεζικούς λογαριασμούς, πακέτα συντάξεων και τη ρουτίνα εννέα με πέντε μέσα σε τέσσερεις τοίχους.  Αρχίζοντας να αμφισβητούμε την πεπατημένη, εξελισσόμαστε στο επίπεδο 2. 

Επίπεδο 2: Ο χάκερ του κατεστημένου

Το δεύτερο επίπεδο είναι το στάδιο στο οποίο οι σκέψεις μας δημιουργούν την πραγματικότητά μας.  Εδώ κατοικεί η προσωπική ανάπτυξη. Στο επίπεδο 2 ξεκινούμε ένα ταξίδι εξερευνήσεων και ανακαλύψεων νέων τρόπων με τους οποίους μπορούμε να ελιχθούμε στον κόσμο. Νέων τρόπων με τους οποίους μπορούμε να υπάρχουμε. Η ταχεία μάθηση, ο διαλογισμός, η προσωπική μεταμόρφωση, είναι χαρακτηριστικά του επιπέδου αυτού. Καταλαβαίνουμε ότι αναχθήκαμε στο επίπεδο 2 όταν ξεκινάμε να ζούμε τη ζωή που θέλουμε, ανεξάρτητα από αυτό που πιστεύουν οι μάζες. Η ζωή είναι όμορφη στο επίπεδο 2 γιατί την φτιάχνουμε εμείς, όπως την θέλουμε. Παρόλα αυτά, υπάρχουν περισσότερα. 

Επίπεδο 3: Το επίπεδο του απεριόριστου

Στο επίπεδο 3 φτάνουμε αφού έχουμε ήδη αμφισβητήσει τόσους πολλούς κανόνες του κατεστημένου, που έχουμε δημιουργήσει ήδη την ιδανική μας πραγματικότητα και αποζητούμε την εξυπηρέτηση ενός σκοπού μεγαλύτερου από τον εαυτό μας. Τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά του επιπέδου αυτού είναι:

1. Το αίσθημα της σύνδεσης. Στο επίπεδο τρία, νιώθουμε έντονα την σύνδεση με όλους τους ανθρώπους, με την ανθρωπότητα στο σύνολό της. Θρησκείες, παραδόσεις, κουλτούρες, φυλές, καταρρίπτονται πλήρως στο μυαλό μας. Δεν αναγνωρίζουμε πλέον διχαστικές διαφορές. Η διαφορετικότητα του καθενός, ως μοναδικού όντος, είναι πλήρως σεβαστή και δεν επηρεάζεται από «ετικέτες» και «τίτλους».
2. Η δραστηριοποίηση της διαίσθησης. Στο στάδιο 3 η διαίσθηση λειτουργεί εντονότερα από τη λογική. Αυτό μας καθιστά παραγωγικούς και δημιουργικούς. Η διαίσθηση μας καθοδηγεί προς την καλύτερη δυνατή εκδοχή της ζωής μας. Αισθανόμαστε άτρωτοι. Η ζωή ρέει με άνεση.
3. Ένα αίσθημα επιταχυνόμενης επίτευξης των επιθυμιών και των στόχων μας. Σε αυτό το επίπεδο, επεξεργαζόμαστε κάτι στο μυαλό μας και αυτό γίνεται πραγματικότητα ταχύτατα. Μπορούμε να επεξεργαστούμε κάτι που θέλουμε να φέρουμε στη ζωή μας, μια νέα κατάσταση, ένα πρόβλημα που θέλουμε να λύσουμε ή μια ασθένεια από την οποία επιθυμούμε να απαλλαγούμε. Όλα πραγματοποιούνται πολύ ταχύτερα. Κάποιοι λένε ότι μοιάζει με παραποίηση της πραγματικότητας. Είναι σαν να ξεγελούμε τις καταστάσεις και να τις αλλάζουμε. Άλλοι το αποκαλούν «θαύμα».
4. Η αφθονία. Η παρουσία του αισθήματος της καλοτυχίας. Είναι σαν να έχουμε την πλήρη στήριξη του Σύμπαντος. Αισθανόμαστε ευτυχισμένοι και ενθουσιασμένοι. Εκπληρώνουμε την αποστολή μας και η ζωή είναι υπέροχη. Με την αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που ζουν σε αυτή την κατάσταση, κτίζουμε έναν κόσμο καλύτερο.

Επίπεδο 4: Το μυαλό του Θεού

Αυτό είναι το επίπεδο της πλήρους ένωσης, όπου όλοι και όλα γινόμαστε ένα. Ο άνθρωπος μπορεί να νιώσει σε αυτό το στάδιο την ένωσή του με το Θείο. Μπορεί να αντιληφθεί ότι κι ο ίδιος αποτελεί μέρος του Θείου.

«Και καθώς αφήνουμε το φως μας να λάμψει,
δίνουμε ασυναίσθητα την άδεια και στους άλλους να κάνουν το ίδιο.
Καθώς απελευθερωνόμαστε από τον φόβο,
η παρουσία μας αυτόματα απελευθερώνει και τους άλλους».

Marianne Williamson

**www.koraliatimotheou.com, Thich Nhat Hanh, The Four Layers of Consciousness.