Εύστοχοι στόχοι

Της Κοραλίας Τιμοθέου

Είναι το τελετουργικό των ημερών να κάνουμε ανασκοπήσεις των πεπραγμένων μας και να βάζουμε στόχους για τη νέα χρονιά. 

Δεν θα ασχοληθώ πολύ με την ανασκόπηση γιατί πολλές φορές η πολλή ανάλυση του τι πετύχαμε και τι όχι, μας αφήνει μια πικρή γεύση και ίσως είναι λίγο αποκαρδιωτική.  Κάναμε ότι μπορούσαμε;  Με τα δεδομένα που είχαμε και τις καταστάσεις που βρήκαμε μπροστά μας – Ναι!  Θα μπορούσαμε να κάνουμε περισσότερα; Πάντα!  Η ουσία είναι να καταφέρουμε να πετύχουμε την ισορροπία μεταξύ του να είμαστε ικανοποιημένοι με τα όσα λίγα ή πολλά καταφέραμε - διότι υπό τις περιστάσεις αυτά είχαμε τη δυνατότητα να κάνουμε – και να πιστέψουμε στον εαυτό μας και στην ικανότητα μας να πετύχουμε πολύ περισσότερα.  

Αναγνωρίζοντας στον εαυτό μας τα όσα κατάφερε, μας δίνει δύναμη και κίνητρο να εργαστούμε για περισσότερα.  Κάνοντας μια παύση και συγχαίροντας τον εαυτό μας για τα όσα επιτεύχθηκαν, συνειδητοποιούμε την αξία μας και το μυαλό μας «απελευθερώνεται» από τους παλιούς στόχους για να μπορεί να επικεντρωθεί σε καινούριους.  Μπράβο μας λοιπόν και προχωρούμε!

Στοχοθέτηση.  Γιατί είναι οι στόχοι σημαντικοί στη ζωή μας;  Μας δίνουν ελπίδα, νόημα και κυρίως σκοπό.  Μας καθοδηγούν προς μια κατεύθυνση εν αντιθέσει με το να περιπλανιόμαστε άσκοπα, να κάνουμε σπασμωδικές κινήσεις ή να αλλάζουμε συνέχεια γνώμη.    Αν υποθέσουμε ότι κάποιοι είναι στόχοι ζωής και άλλοι στόχοι μιας μεγάλης χρονικής περιόδου που δυνατό να «σπάζουν» σε μικρότερους, εφικτότερους στόχους στην πορεία, είναι πολύ σημαντικό να επιλέξουμε στόχους κατάλληλους και αξιόλογους για μας.   Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι δεν είναι όλοι οι στόχοι οι ίδιοι.  Υπάρχουν οι «εσωτερικοί» - αξιακοί στόχοι και οι «εξωτερικοί» στόχοι ή στόχοι επιβράβευσης.  Οι πρώτοι απευθύνονται σε βασικές ψυχολογικές μας ανάγκες, όπως η αυτονομία, η ελευθερία, η τιμιότητα, η ειλικρίνεια, η  αυθεντικότητα και η συσχέτιση μας με τους άλλους.    Επιτυγχάνοντας σε αυτούς, έχουμε ουσιαστικά αποτελέσματα στη ζωή μας που μας ικανοποιούν πραγματικά.   Αντιθέτως, οι «εξωτερικοί» στόχοι όπως είναι για παράδειγμα η φήμη και η συσσώρευση πλούτου, είναι συνήθως εργαλεία για να επιτύχουμε κάτι άλλο όπως την αποδοχή από το σύνολο.  Το πρόβλημα με τους «εξωτερικούς» στόχους είναι ότι καθότι εξωτερικοί, δεν εμπίπτουν πλήρως στον έλεγχο μας.  Ακόμα κι αν επιτύχουμε τον στόχο της φήμης, για παράδειγμα, αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι θα πετύχουμε τον έμμεσο αλλά ουσιαστικότερο στόχο που είναι να νιώσουμε αποδεκτοί κι αγαπητοί.  Γι’ αυτό άλλωστε δεκάδες ή εκατοντάδες διάσημοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν σοβαρά συναισθηματικά προβλήματα.  Διότι ενώ φαινομενικά πέτυχαν το στόχο τους, η πραγματική ψυχική ανάγκη που κρύβεται πίσω από αυτόν παρέμεινε ανικανοποίητη. 

Επιπλέον, από μελέτες του, ο Alan Headey συμπέρανε ότι στόχοι που αποφέρουν όφελος τόσο σε εμάς όσο και σε άλλους μας φέρνουν ακόμα περισσότερη ικανοποίηση.  Εάν στόχος μου είναι να αφιερώνω δύο ώρες την εβδομάδα για να βοηθώ ένα γείτονά μου με μια συγκεκριμένη ανάγκη (π.χ. τα εβδομαδιαία του ψώνια στην υπεραγορά), τότε η ικανοποίηση που αισθάνομαι είναι πολύ μεγαλύτερη από το να αφιερώνω δύο ώρες την εβδομάδα στο σπα.  Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορώ να κάνω και τα δύο και να είμαι πανευτυχής που πρόσφερα, βοήθησα, εισέπραξα ένα ζεστό χαμόγελο και ένα μεγάλο ευχαριστώ και μετά χαλάρωσα σε ένα όμορφο χώρο με αιθέρια έλαια και αρώματα επιβραβεύοντας τον εαυτό μου για τη σκληρή δουλειά του μήνα ή της εβδομάδας!

Συμπερασματικά, καλό θα ήταν να επιλέγουμε στόχους που αντικατοπτρίζουν τις εσωτερικές (ψυχικές) μας ανάγκες και να συνδυάζουν επίσης την προσφορά στον συνάνθρωπο ή στο κοινωνικό σύνολο με την προσωπική  τέρψη. 

Τέλος, οι στόχοι μας δεν πρέπει να είναι κατ’ ανάγκη εφικτοί με τη συμβατική έννοια.  Μπορεί να φαίνονται εκ πρώτης όψεως ανέφικτοι αλλά είναι απίστευτο το που μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος όταν οραματιστεί κάτι και παλέψει γι’ αυτό με κάθε τρόπο.  Θα τα καταφέρουμε όλοι; Όχι.  Για να μάθουμε όμως να κερδίζουμε πρέπει πρώτα να μάθουμε να χάνουμε και να μην φοβόμαστε την αποτυχία.  Θα πονέσει, θα περάσει και ξανά από την αρχή!  Όπως μας υπενθυμίζει ο John C. Maxwell στο ομώνυμο βιβλίο του: «Κάποτε κερδίζουμε και κάποτε μαθαίνουμε»*. 

Θα ήθελα να κλείσω με τα λόγια του εννέα φορές χρυσού Ολυμπιονίκη Usain Bolt: «Στην επιλογή των στόχων μου δεν υπάρχει η λέξη όρια». 

Καλή χρονιά και καλή στοχοθέτηση!

*John C. Maxwell, Sometimes You Win-Sometimes You Learn: Life's Greatest Lessons Are Gained from Our Losses, 2015